1 ¹ Umiłujcie sprawiedliwość, sędziowie ziemscy!Myślcie o Panu właściwiei szukajcie Go w prostocie serca! ² Daje się bowiem znaleźć tym, co Go nie wystawiają na próbę, objawia się takim, którym nie brak wiary w Niego. ³ Bo przewrotne myśli oddzielają od Boga, a Moc, gdy ją wystawiają na próbę, karci niemądrych. ⁴ Mądrość nie wejdzie w duszę przewrotną, nie zamieszka w ciele zaprzedanym grzechowi. ⁵ Święty Duch karności ujdzie przed obłudą, usunie się od niemądrych myśli, wypłoszy* Go nadejście nieprawości. ⁶ Mądrość bowiem jest duchem miłującym ludzi*, ale bluźniercy z powodu jego warg nie zostawi bez kary: ponieważ Bóg świadkiem jego nerek, prawdziwym stróżem jego serca, Tym, który słyszy mowę jego języka. ⁷ Albowiem Duch Pański wypełnia ziemię, Ten, który ogarnia* wszystko, ma znajomość mowy*. ⁸ Zatem się nie ukryje, kto mówi niegodziwie, i nie ominie go karząca sprawiedliwość. ⁹ Zamysły bezbożnego zostaną zbadane i dojdzie do Pana wieść o jego słowach, dla potępienia jego złych czynów. ¹⁰ Czujne* bowiem ucho nasłuchuje wszystkiego i pomruk szemrania nie pozostanie w ukryciu. ¹¹ Strzeżcie się więc próżnego szemrania, powściągajcie język od złej mowy: bo i skryte słowo nie jest bez następstwa, a usta kłamliwe zabijają duszę. ¹² Nie dążcie do śmierci przez swe błędne życie, nie gotujcie sobie zguby własnymi rękami! ¹³ Bo śmierci Bóg nie uczynił* i nie cieszy się ze zguby żyjących. ¹⁴ Stworzył bowiem wszystko po to, aby było, i byty tego świata niosą zdrowie: nie ma w nich śmiercionośnego jadu ani władania Otchłani na tej ziemi*. ¹⁵ Bo sprawiedliwość nie podlega śmierci*. ¹⁶ Bezbożni zaś ściągają ją na siebie słowem i czynem, usychają, uważając ją za przyjaciółkę, i zawierają z nią przymierze, zasługują bowiem na to, aby być jej działem.
2 ¹ Mylnie rozumując, mówili sobie: «Nasze życie jest krótkie i smutne. Nie ma lekarstwa na śmierć człowieczą, nie znamy nikogo, kto by wrócił z Otchłani. ² Urodziliśmy się niespodzianie i potem będziemy, jakby nas nigdy nie było. Dech w nozdrzach naszych jak dym, myśl jak iskierka z uderzeń serca naszego*: ³ gdy ona zgaśnie, ciało obróci się w popiół, a duch się rozpłynie jak niestałe powietrze. ⁴ Imię nasze pójdzie z czasem w niepamięć i nikt nie wspomni naszych poczynań. Przeminie życie nasze jakby ślad obłoku i rozwieje się jak mgła, ścigana promieniami słońca i żarem jego przybita. ⁵ Czas nasz jak cień przemija, śmierć nasza nie zna odwrotu: pieczęć przyłożono, i nikt nie powraca. ⁶ Nuże więc! Korzystajmy z tego, co dobre, skwapliwie używajmy świata w młodości! ⁷ Upijmy się winem wybornym i wonnościami i niech nam nie ujdą wiosenne kwiaty: ⁸ uwijmy sobie wieniec z róż, zanim zwiędną*. ⁹ Nikogo z nas braknąć nie może w swawoli, wszędzie zostawmy ślady uciechy: bo to nasz dział, nasze dziedzictwo! ¹⁰ Udręczmy sprawiedliwego biedaka, nie oszczędźmy wdowy ani wiekowej siwizny starca nie uczcijmy! ¹¹ Nasza siła będzie nam prawem sprawiedliwości, bo to, co słabe, gani się jako nieprzydatne. ¹² Zróbmy zasadzkę na sprawiedliwego, bo nam niewygodny*: sprzeciwia się naszym sprawom, zarzuca nam łamanie prawa, wypomina nam błędy naszych obyczajów. ¹³ Chełpi się, że zna Boga, zwie siebie dzieckiem Pańskim. ¹⁴ Jest potępieniem naszych zamysłów, sam widok jego jest dla nas przykry, ¹⁵ bo życie jego niepodobne do innych i drogi jego odmienne. ¹⁶ Uznał nas za coś fałszywego i stroni od dróg naszych jak od nieczystości. Kres sprawiedliwych ogłasza za szczęśliwy i chełpi się Bogiem jako ojcem. ¹⁷ Zobaczmyż, czy prawdziwe są jego słowa, wybadajmy, co będzie przy jego zejściu*. ¹⁸ Bo jeśli sprawiedliwy jest synem Bożym, Bóg ujmie się za nim i wyrwie go z ręki przeciwników*. ¹⁹ Dotknijmy go obelgą i katuszą, by poznać jego łagodność i doświadczyć jego cierpliwości*. ²⁰ Zasądźmy go na śmierć haniebną, bo - jak mówił - będzie ocalony». ²¹ Tak pomyśleli - i pobłądzili, bo własna złość ich zaślepiła. ²² Nie pojęli tajemnic Bożych, nie spodziewali się nagrody za prawość i nie docenili odpłaty dusz czystych. ²³ Bo dla nieśmiertelności Bóg stworzył człowieka - uczynił go obrazem swej własnej wieczności*. ²⁴ A śmierć weszła na świat przez zawiść diabła* i doświadczają jej ci, którzy do niego należą.
3 ¹ A dusze sprawiedliwych są w ręku Boga i nie dosięgnie ich męka*. ² Zdało się oczom głupich, że pomarli, zejście ich poczytano za nieszczęście ³ i odejście od nas za unicestwienie, a oni trwają w pokoju. ⁴ * Choć nawet w ludzkim rozumieniu doznali kaźni, nadzieja ich pełna jest nieśmiertelności. ⁵ Po nieznacznym skarceniu dostąpią dóbr wielkich, Bóg ich bowiem doświadczył i znalazł ich godnymi siebie. ⁶ Doświadczył ich jak złoto w tyglu i przyjął ich jak całopalną ofiarę. ⁷ W dzień nawiedzenia swego zajaśnieją i rozbiegną się jak iskry po ściernisku*. ⁸ Będą sądzić ludy, zapanują nad narodami, a Pan królować będzie nad nimi na wieki. ⁹ Ci, którzy Mu zaufali, zrozumieją prawdę, wierni w miłości* będą przy Nim trwali: łaska bowiem i miłosierdzie dla Jego wybranych*. ¹⁰ A bezbożni poniosą karę stosownie do zamysłów, bo wzgardzili sprawiedliwym i odstąpili od Pana: ¹¹ nieszczęsny bowiem, kto mądrością gardzi i karnością. Nadzieje ich płonne, wysiłki bezowocne, bezużyteczne ich dzieła. ¹² Żony ich głupie, przewrotne ich dzieci, przeklęty ich ród! ¹³ Błogosławiona niepłodna, ale nieskalana*, która nie zaznała współżycia w łożu, w czas nawiedzenia dusz wyda plon. ¹⁴ I eunuch, co nie skalał swych rąk nieprawością ani nic złego nie myślał przeciw Bogu: za wierność otrzyma łaskę szczególną i dział pełen radości w Świątyni Pańskiej*. ¹⁵ Wspaniałe są owoce dobrych wysiłków, a korzeń mądrości nie usycha. ¹⁶ A dzieci cudzołożników* nie osiągną celu, zniknie potomstwo nieprawego łoża. ¹⁷ Jeśli nawet żyć będą długo - za nic będą miani i na końcu niechlubna będzie ich starość. ¹⁸ A jeśli wcześnie pomrą, będą bez nadziei i bez pociechy w dzień sądu: ¹⁹ bo straszny jest kres plemienia grzesznego!
4 ¹ Lepsza bezdzietność [połączona] z cnotą*, nieśmiertelna jest bowiem jej pamięć, bo ma uznanie u Boga i ludzi: ² Gdy jest obecna, to ją naśladują*, tęsknią, gdy odejdzie, a w wieczności triumfuje uwieńczona - zwyciężywszy w zawodach o nieskazitelną nagrodę. ³ A rozplenione mnóstwo bezbożnych nie odniesie korzyści; z cudzołożnych odrośli wyrosłe - nie zapuści korzeni głęboko ani nie założy podwaliny niezawodnej. ⁴ Jeśli nawet do czasu rozwinie gałęzie - wstrząśnie nim wiatr, bo słabo utwierdzone, i wyrwie z korzeniami wichura. ⁵ Połamią się nierozwinięte gałęzie, a owoc ich - bezużyteczny, niedojrzały do jedzenia i do niczego niezdatny. ⁶ Bo dzieci zrodzone z nieprawego pożycia, przy osądzeniu rodziców, świadczą o ich przewrotności. ⁷ A sprawiedliwy, choćby umarł przedwcześnie, znajdzie odpoczynek. ⁸ Starość jest czcigodna nie przez długowieczność i liczbą lat się jej nie mierzy: ⁹ sędziwością u ludzi jest mądrość, a miarą starości - życie nieskalane. ¹⁰ Ponieważ spodobał się Bogu, znalazł Jego miłość, i żyjąc wśród grzeszników, został przeniesiony. ¹¹ Zabrany został, by złość nie odmieniła jego myśli albo ułuda nie uwiodła duszy: ¹² bo urok marności przesłania dobro, a burza namiętności mąci prawy umysł. ¹³ Wcześnie osiągnąwszy doskonałość, przeżył czasów wiele. ¹⁴ Dusza jego podobała się Bogu, dlatego pospiesznie wyszedł spośród nieprawości. A ludzie patrzyli i nie pojmowali, ani sobie tego nie wzięli do serca, ¹⁵ że łaska i miłosierdzie nad Jego wybranymi i nad świętymi Jego opatrzność. ¹⁶ Sprawiedliwy umarły potępia żyjących bezbożnych, i dopełniona wcześnie młodość - leciwą starość nieprawego. ¹⁷ Zobaczą bowiem kres roztropnego, a nie pojmą, co o nim Pan postanowił i w jakim celu zachował go bezpiecznym. ¹⁸ Patrzą i żywią pogardę, ale Pan ich wyśmieje. ¹⁹ I staną się potem wstrętną padliną i wiecznym pośmiewiskiem wśród zmarłych. Strąci ich bowiem na głowę - oniemiałych, i wstrząśnie nimi od posad, i zostaną do szczętu zniszczeni, i będą w udręczeniu, a pamięć o nich zaginie. ²⁰ Z bojaźnią przyjdą zdać sprawę z win swoich, a w twarz ich oskarżą własne nieprawości.
5 ¹ Wtedy sprawiedliwy* stanie z wielką śmiałością przed tymi, co go uciskali i mieli w pogardzie jego trudy. ² Gdy ujrzą, wielki przestrach ich ogarnie i osłupieją na widok nieoczekiwanego zbawienia. ³ Powiedzą pełni żalu do samych siebie, będą jęczeli w utrapieniu ducha*: ⁴ «To ten, co dla nas - głupich - niegdyś był pośmiewiskiem i przedmiotem szyderstwa: jego życie mieliśmy za szaleństwo, śmierć jego - za hańbę. ⁵ Jakże więc policzono go między synów Bożych i ze świętymi ma udział? ⁶ To myśmy zboczyli z drogi prawdziwej, nie oświeciło nas światło sprawiedliwości i słońce dla nas nie wzeszło. ⁷ Nasyciliśmy się na drogach bezprawia i zguby, błądziliśmy po bezdrożnych pustyniach, a drogi Pańskiej nie poznaliśmy. ⁸ Cóż nam pomogło nasze zuchwalstwo, co dało chełpliwe bogactwo? ⁹ To wszystko jak cień przeminęło i jak wieść, co przebiega; ¹⁰ jak okręt prujący pieniącą się toń: śladu jego nie znajdziesz, gdy przeszedł, ni bruzdy po jego spodzie wśród fal; ¹¹ jak się nie znajdzie żaden dowód przelotu ptaka, szybującego w przestworzach: trzepoczące skrzydła przecięły lekkie powietrze, uderzeniem piór smagane i prute z gwałtownym szumem - znaku przelotu potem w nim nie znajdziesz. ¹² Jak gdy się strzałę wypuści do celu, rozprute powietrze zaraz się zasklepia, tak że nie poznasz jej przejścia - ¹³ tak i my: zniknęliśmy, [ledwie] zrodzeni, i nie mogliśmy się wykazać żadnym znakiem cnoty, aleśmy zniszczeli w naszej nieprawości». ¹⁴ Bo nadzieja bezbożnego jak plewa wiatrem miotana i jak lekka piana rozbita przez burzę. Jak dym się rozwiała od wiatru, zatarła się jak pamięć chwilowego gościa*. ¹⁵ A sprawiedliwi żyją na wieki; zapłata ich w Panu i staranie o nich u Najwyższego. ¹⁶ Dlatego otrzymają wspaniałe królestwo i piękny diadem z rąk Pana; osłoni ich bowiem prawicą, ochraniać ich będzie ramieniem. ¹⁷ Jak zbroję przywdzieje swoją zapalczywość i uzbroi stworzenie ku odparciu wrogów*. ¹⁸ Jak pancerzem okryje się sprawiedliwością i jak przyłbicą osłoni się sądem nieobłudnym. ¹⁹ Weźmie świętość za puklerz niezwyciężony ²⁰ i jak miecz wyostrzy gniew nieubłagany, a razem z Nim świat będzie walczył przeciw nierozumnym. ²¹ Polecą z chmur celne pociski błyskawic, pomkną do celu jak z dobrze napiętego łuku, ²² a gniewne grady wyrzucone zostaną jak z procy. Wzburzą się przeciw nim wody morskie i rzeki nieubłaganie ich zatopią. ²³ Podniesie się przeciw nim powiew mocy i jak wichura ich zmiecie. Tak nieprawość spustoszy całą ziemię, a nikczemność obali trony możnowładców.